E-commerce w branży FMCG

W ciągu ostatnich lat branża FMCG (Fast Moving Consumer Goods) doświadczyła znaczących przemian, które zostały wywołane przez m.in. pandemię COVID-19. W świecie, gdzie zakupy online stały się nie tylko wygodą, ale i koniecznością, firmy z sektora FMCG musiały dostosować się do nowej rzeczywistości, w której tradycyjne modele biznesowe przestały być wystarczające. W tym kontekście warto również zwrócić uwagę na największych graczy w sektorze e-commerce, którzy nie tylko dostosowali się do zmieniających się warunków, ale również wykorzystali je, aby umocnić swoją pozycję na rynku.

Branża FMCG (ang. Fast Moving Consumer Goods) odnosi się do produktów szybkozbywalnych, które są konsumowane w krótkim czasie, najczęściej bezpośrednio po zakupie. Jest to grupa towarów, które są regularnie wymieniane, są więc to typowe produkty codziennego użytku, tj. żywność, kosmetyki, środki higieny, leki dostępne bez recepty.

 

Charakterystycznymi cechami branży FMCG są m.in.:

 

• wysoka częstotliwość zakupów wynikająca z regularnej konsumpcji i szybkiego zużywania produktów,
• niska marża jednostkowa z jednoczesną wysoką rentownością ze względu na duży wolumen sprzedaży,
• duża konkurencja wymagająca innowacyjnego podejścia i optymalizacji złożonego łańcucha dostaw,
• krótki cykl życia produktów, które muszą dostosować się do zmiennych trendów i preferencji konsumentów.

Ogromnym testem dla branży FMCG była pandemia Covid-19, która zweryfikowała dotychczasowe procesy i narzuciła zmiany w obrębie kanałów sprzedaży, działań marketingowych i sposobu komunikacji.

 

Pandemia, w ujęciu zarówno lokalnym, jak i globalnym, przyniosła szereg niespodziewanych zjawisk m.in.:

 

• Zmianę nawyków zakupowych. Konsumenci, zaniepokojeni możliwością zarażenia się w miejscach publicznych, zaczęli częściej korzystać z zakupów online.[1]
• Zakłócenia w łańcuchu dostaw. Zamknięcie granic i ograniczenia w transporcie wpłynęły na dostępność produktów, co zmusiło firmy do przemyślenia swoich strategii logistycznych.[2]
• Zwiększony popyt na produkty pierwszej potrzeby. W początkowej fazie pandemii obserwowano gwałtowny wzrost popytu na produkty, tj. żywność konserwowa, makarony czy środki dezynfekujące. [3]

 

Portal Bankier.pl wskazał, że w pierwszej połowie marca 2020 roku, średnia wartość koszyków spożywczych wzrosła o 57%. Wynik ten był większy niż w przypadku przedświątecznej gorączki, popularnej wśród konsumentów.

 

To niejako pozwoliło postawić wniosek, że w trakcie kryzysu, konsumenci próbują zabezpieczyć się w najbardziej podstawowe produkty, które spełnią ich biologiczne potrzeby. Nierzadko towarzyszyły temu silne emocje związane z lękiem i niepewnością. Ten trudny moment stał się… paliwem do rozwoju wielu marek z sektora FMCG.

Raport NielsenIQ wskazuje, że w Polsce liczba hipermarketów i supermarketów stale rośnie. Co ciekawe – na mapie kraju znajdziemy także szereg dyskontów, których liczebność w ciągu ostatnich 10 lat wzrosła o 86%. Ten trend przyczynił się do powstania nowych marek i jednocześnie – do ugruntowania pozycji wieloletnich, doświadczonych i dużych graczy.

 

Pod mianem Big Brands rozumie się największe marki rynku FMCG – obejmujące kategorie takie jak  napoje bezalkoholowe, energetyczne czy słodycze. Marki te dystrybuowane są do hurtowni spożywczych, dystrybutorów produktów brandowych, importerów, eksporterów oraz sieci handlowych.

 

• Jerónimo Martins SGPS, S.A. – portugalskie przedsiębiorstwo, które jest właścicielem m.in. sieci handlowej Biedronka. W Portugalii Grupa JM zarządza aż trzema sieciami hipermarketów i supermarketów, a także licznymi hurtowniami i zakładami produkcyjnymi. Jak czytamy w opublikowanym przez nich raporcie – w trzecim kwartale 2023 roku spółka osiągnęła 202 miliony euro zysku netto, czyli około 50 milionów euro więcej niż w roku poprzednim. Co więcej – przychody wzrosły o 22%, osiągając prawie 8, 000 mln euro. Firma stwierdziła, że tegoroczne wydatki są zbliżone do wydatków ubiegłorocznych – tj. wynoszą ok. 1 mld euro (z czego ok. 45% w Polsce). W 2022 roku, za pośrednictwem Glovo, e-sklep Biedronka sprzedawał swoje produkty w 63 miastach. Dodatkowo od października 2021 r. w wybranych częściach Polski działa usługa q-commerce BIEK, dzięki której realizowana jest dostawa w mniej niż 15 minut.

 

• Auchan S.A. – sieć powstała we Francji, należąca do rodziny Mullie. W Polsce, w 2022 roku, rozpoczęła proces modernizacji hipermarketów, wprowadzając nowe, innowacyjne rozwiązania i koncepty. Wraz z tymi zmianami pojawiła się m.in. usługa Auchan Drive, która stała się paliwem napędowym do rozwoju e-commerce. Obecnie e-sklep umożliwia dowóz w 14, największych miastach w Polsce. Według raportów wewnętrznych (2023), tylko w naszym kraju, marka zarządzała 104 sklepami, zatrudniała łącznie 17 tysięcy osób i współpracowała z 29 sklepami franczyzowymi. W 2022 roku przychody szacowane wyniosły 12,43 mld zł (co dało wzrost o 11,40% w porównaniu z rokiem poprzednim).

 

• Kaufland Stiftung & Co. KG – sieć sklepów, działająca nie tylko w Polsce, ale i w innych, europejskich krajach. W 2020 roku marka przejęła kilka obiektów, które niegdyś należy do restrukturyzującej się grupy Tesco. W ten sposób Polska stała się drugim krajem, po macierzystych Niemczech, pod względem wartości zainwestowanego kapitału. Obecnie posiada około 240 sklepów w naszym kraju, sprzedając ponad 14 tysięcy produktów – w tym te, kwalifikowane do FMCG. W 2022 roku orientacyjne przychody ze sprzedaży wyniosły 14,49 mld zł (co dało wzrost o 20,78% w porównaniu z rokiem 2021).

 

• Lidl Stiftung & Co. KG – niemiecka, niezwykle popularna sieć dyskontów, działających w około 30 krajach. W Polsce odnotowuje stały wzrost, osiągając w 2022 roku 33,31 mld zł przychodów ze sprzedaży (wzrost o 23,84%). To właśnie tą sieć wskazuje się jako największego rywala wspomnianej już Biedronki – również pod kątem liczby sklepów (800 otwartych placówek). Co ciekawe – specjaliści wskazują, że tempo rozwoju marki jest największe wśród wszystkich dyskontów na rynku.

 

• Eurocash S.A. – spółka akcyjna, złożona z wielu sklepów, tj. Eurocash Cash&Carry, Eurocash Serwis, ABC, Delikatesy Centrum, Lewiatan, Mila itd. Od 2019 roku dysponuje także e-commercem, w którym znaleźć można 11 tysięcy produktów z ponad 1500 marek. W 2022 roku przychód spółki w Polsce wyniósł około 30 milionów złotych, co dało wynik wyższy o 4 mln w porównaniu z rokiem poprzedzającym. Marka mianuje się “największą polską firmą, zajmującą się hurtową dystrybucją produktów FMCG”.

 

Powyższa lista powstała na bazie globalnych rankingów FMCG oraz publicznych danych i raportów z 2022-2023 roku.

Rynek e-commerce rozwija się niezwykle prężnie. W ostatnich miesiącach odnotował roczny przychód na poziomie ponad 6 bilionów dolarów (Statista). Specjaliści szacują, że w ciągu kilku lat udział e-handlu stanowić będzie 60% wszystkich transakcji na świecie (uwzględniając przy tym handel detaliczny). Ten nowy trend obecny jest także w Polsce. Raporty tworzone przez PWC wskazują, że tylko w ostatnich latach liczba sklepów online wzrosła o ponad 34%. Oznacza to więc, że większość biznesów przenosi swoje działania do świata online, widząc w tym szansę na rozwój i dotarcie do nowej grupy klientów. Wyniki te wskazują, że e-commerce w branży FMCG to nowy, zauważalny trend, który zdaje się być kluczowym dla całego środowiska, związanego ze sprzedażą internetową.

 

44% internautów przyznało, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy kupiło online produkty spożywcze (Gemius, 2023). Co ciekawe – 46% z nich nigdy wcześniej nie dokonywało zakupów tego typu, a kolejne 27% (kobiety) i 37% (mężczyźni) deklaruje, że “zamierza kupić w przyszłości” produkty z tej kategorii. Średnio, konsumenci online, wydają miesięcznie 405 zł na artykuły spożywcze oraz 130 zł na kosmetyki. Są to jedne z wyższych wyników otrzymanych w badaniu przeprowadzonym przez Gemius.

 

Przewiduje się, że rozwój technologii, takich jak sztuczna inteligencja, wirtualna rzeczywistość czy Internet Rzeczy, jeszcze bardziej przyspieszy adaptację e-commerce w branży FMCG. Firmy, które będą inwestować w innowacje i dostosowywać się do zmieniających się potrzeb konsumentów, mają szansę osiągnąć sukces w coraz bardziej cyfrowym świecie.

[1] Smith, J. (2020). „Consumer Behavior during Pandemics”. Business Analyst Journal

[2] Lee, H. & Whang, S. (2021). „Supply Chain Challenges in the Age of Pandemics”. Logistics Revie

[3] Thompson, R. (2020). „Pandemic Shopping: Trends and Predictions”. Retail Insights